Moda re- é a Cooperativa de iniciativa social sen ánimo de lucro impulsada pola Confederación Cáritas Española, que, enmarcada dentro da Economía Social e Solidaria, dedícase á xestión do círculo completo da roupa usada: recollida, preparación para a reutilización, reciclaxe, doazón e venda.
Hoxe falamos con Alberto Egido, responsable de Medioambiente e Circularidade en Moda re-, sobre a orixe e a evolución da empresa, os desafíos do sector téxtil e o desenvolvemento sostible da industria da moda.
- Como xorde Moda re-?
Cáritas ten máis de 30 anos de experiencia na recollida e xestión de roupa en contedores con fins sociais e solidarios, a través dos tradicionais roupeiros das parroquias. Desde o convencemento de que o traballo é a mellor alternativa para loitar contra a exclusión social, e da experiencia previa, xorde a necesidade de actualizar o procedemento de entrega de pezas de vestir. Así, Cáritas Española, a través dos seus proxectos locais, comezou a impulsar o emprego social a partir da xestión de roupa e residuos téxtiles, contribuíndo a reducir as desigualdades e apoiar a colectivos vulnerables. Co fin de fomentar sinerxias e abordar problemas comúns, os proxectos comezaron a traballar conxuntamente fai máis de catro anos, para, finalmente, en 2020 constituír Moda re-, que é a entidade que aglutina as empresas de inserción sociolaboral do sector téxtil de Cáritas.
- Cales son os retos ou obxectivos aos que se enfronta Moda re-?
O camiño ata aquí non foi sinxelo, pero o que posiblemente sexa o noso principal reto é ao mesmo tempo nosa principal razón de ser, que é axudar ás persoas para superar a súa situación de exclusión social mediante a súa incorporación ao mundo laboral. As empresas de inserción, cuxo obxectivo legal é integrar a persoas vulnerables no mercado laboral, xogamos un papel crucial neste proceso. Estas persoas poden estar empregadas nas nosas entidades por un máximo de tres anos. Durante este tempo, ademais de recibir un salario, proporciónaselles apoio, formación e acompañamento para facilitar a súa transición a unha empresa ordinaria da maneira máis eficiente e rápida posible. Este modelo de negocio difire do convencional, xa que unha vez que a persoa está formada, non se retén, senón que se facilita a súa transición á empresa ordinaria. Isto permite que o seu posto de traballo poida ser utilizado novamente para iniciar o proceso con outra persoa en risco de exclusión. Dada a diversidade de perfís cos que traballamos, en moitos casos, a adquisición de habilidades laborais é tan importante como a resolución doutros problemas que contribuíron á súa situación de exclusión, como dependencias, vítimas de malos tratos, situacións penais, inmigración irregular…
- Moda re- é un exemplo de economía circular. Podería explicarnos como son os procesos de clasificación e reutilización dos residuos téxtiles, para a súa posterior distribución ou valorización?
De forma resumida, Moda re- dedícase á recollida de roupa usada e á súa preparación para a reutilización, reciclaxe e venda a través dá nosa cadea de tendas propias. Este proceso comeza cando a cidadanía deposita a súa roupa nalgún dous máis de 8.000 puntos de recollida en espazos públicos e privados, principalmente contedores sensorizados. Estes sensores indícannos en que momento hai rou
pa suficiente como para que os contedores sexan descargados, optimizando así os roteiros de recollida e aforrando contorna a un 40% dás emisións contaminantes asociadas á mesma. Para baleirar vos contedores dispoñemos dunha frega de camións propios. Toda esta roupa chega ás plantas de tratamento, onde, en primeiro lugar, clasifícase en función dá súa conservación e tipo de tecido. A roupa que está nun mellor estado destínase a reutilización internacional e nacional, para isto último hixienízalla e clasifica para a venda en tendas propias de segunda man. Moda re- ten unha rede de máis de 130 tendas propias de roupa de segunda man e 30 córneres en hipermercados, con presenza en máis de 80 cidades españolas. A maioría do persoal que atende as tendas son persoas en rocha de exclusión social.
Coa roupa que xa non é reutilizable realízase un proceso de preparación para a reciclaxe. Dependendo dá súa composición, prepárase para procesos de alto valor engadido, que permiten que se converta en materia prima para a fabricación de novas hilaturas ou para procesos de reciclaxe de menor valor como poden ser vos illamentos acústicos ou térmicos non sector dá construción, ou outras aplicacións non mundo do automóbil.
- Cantos quilos de roupa, calzado e complementos de segunda man trataron nas súas plantas de xestión no último ano?
Variou a cantidade respecto ao 2019, ano que xorde esta iniciativa?
Efectivamente, as cantidades incrementáronse de forma notable, parece que a xente cada vez é máis consciente de que ao depositar a súa roupa nos nosos contedores pódese xerar un impacto ecolóxico e social positivo.
En 2019 recollemos unhas 44.000 toneladas que supoñían o 41% do total dos residuos téxtiles a nivel nacional, e o ano pasado a cantidade ascendeu a ao redor de 45.000 toneladas que supoñían o 44% do total dos residuos téxtiles a nivel nacional, estes datos converten a Moda re- non só no maior operador a nivel estatal, se non nun dos proxectos de reutilización e preparación para a reciclaxe con maior proxección a nivel europeo.
- O impacto ambiental da industria téxtil destinado á moda está no centro de mira debido principalmente á súa elevada pegada de carbono e pegada hídrica. É a reutilización unha posible solución para reducir o impacto?
Segundo a xerarquía de residuos establecida pola UE, a redución do consumo debe ser a preferencia, pero se é necesario adquirir unha peza, a opción máis sostible é que sexa unha de segunda man, é dicir, a reutilización. Unha das nosas metas prioritarias no marco dos Obxectivos de Desenvolvemento Sostible (ODS) da Axenda 2030 das Nacións Unidas, é o consumo e a produción responsable. Se temos en conta o impacto positivo que xeran as pezas que reutilizamos, estariamos a falar dun aforro anual de 2.922.348 toneladas de emisións de CO2 e 403.815.360 m3 de auga. Por aterrar un pouco estes datos, iso supón un aforro de máis do 0,5% de todas as emisións de CO2 a nivel nacional e auga suficiente para cubrir as necesidades da poboación de Galicia durante 3 anos.
- Actualmente hai máis información sobre a sostibilidade no sector da moda en comparación con hai 10 anos. Están as persoas consumidoras máis sensibilizadas e cambiaron o seu hábito de consumo?
Parece que pouco a pouco os hábitos de consumo van experimentando cambios, e que cada vez hai máis conciencia sobre a sostibilidade, e que cada vez é unha cuestión con máis influencia nas decisións de compra. A xente cada vez está máis informada sobre os impactos ambientais e sociais da industria da moda, o que fai que aumente a demanda de moda sostible e ética, incluíndo a de segunda man, aínda que é certo que comparativamente a outros países europeos, pódese dicir que o noso número de tendas de roupa de segunda man é moito máis baixo, por exemplo, en Reino Unido soamente Oxfam ten máis de 600 tendas de roupa de segunda man con fins benéficos.
En definitiva, aínda que se van vendo avances, aínda queda moito traballo por facer para lograr unha industria da moda verdadeiramente sostible.
- Considera que é necesario unha actualización da normativa europea para xestionar o mercado da chamada “moda rápida”?
Sen ningunha dúbida, se a aposta da UE por aplicar a economía circular no téxtil é decidida e comprometida, iso vai implicar unha redución do residuo téxtil, acompañada dun forte impulso á reutilización e sobre todo ao reciclado fibra a fibra, e ten o potencial de cambiar radicalmente o modus operandi da industria da moda e da xestión dos seus residuos. Moda re- quere ser un elemento importante neste novo escenario de profundización na aplicación da xerarquía de residuos, xa que considera que estas circunstancias xeran, ademais, a oportunidade de novos postos de traballo, para os colectivos cos que traballa. En definitiva, se queremos que as empresas que están máis comprometidas co ecodiseño non se vexan penalizadas ou en desvantaxe competitiva fronte ás que son menos sostibles, a ecomodulación debe ser firmemente adoptada na actualización da normativa europea.