GESTAGUA é parte esencial dun grupo internacional con presenza en máis de 7.000 municipios dunha vintena de países, o Grupo SAUR. Está en practicamente todos os continentes, froito dunha experiencia case centenaria, pois este mesmo ano celébrase o 90 aniversario de SAUR.
En España dedícase desde hai preto de 40 anos á operación e mantemento de servizos municipais de augas, entre outras actividades como o deseño e construción de obras hidráulicas e a operación e prestación de servizos na área da auga industrial.
Coa marca GESTAGUA opera en máis de 60 concellos da península e, ademais, é o socio privado e maioritario de EMALSA, a Empresa Mixta de Augas das Palmas de Gran Canaria, onde abastece a 400.000 habitantes, fundamentalmente con auga procedente do mar. É, por tanto, un dos maiores expertos mundiais en desalgación, segundo apunta o delegado rexional de Galicia, integrado na Dirección de Desenvolvemento, Rodrigo González Pazos.
– En que zonas xeográficas de España está presente GESTAGUA e cales son as súas previsións de crecemento?
A presenza esténdese a todo o territorio nacional, destacando as comunidades de Andalucía, Castela-A Mancha, País Vasco e Galicia. Ademais, opera na cidade das Palmas de Gran Canaria a través da empresa mixta EMALSA.
O crecemento previsto para o ano 2030 é duplicar a facturación por crecemento orgánico e triplicala mediante a compra e adquisición de empresas. Un exemplo destacable deste modelo de crecemento é a recente incorporación da compañía portuguesa AQUAPOR, que supuxo que o grupo SAUR sitúese como a terceira empresa do sector na península a nivel de facturación.
– O grupo SAUR acaba de celebrar o seu 90 aniversario cun balance positivo na súa aposta pola dixitalización, na que basea boa parte da súa estratexia. Pode describir os avances principais nesta materia?
O desenvolvemento de ferramentas de dixitalización é un valor distintivo de GESTAGUA. Sen importar o tamaño da poboación, estas ferramentas están dispoñibles para todos os nosos contratos, xerando unha transparencia e relación de confianza absoluta co cliente. Están desenvolvidas integramente de modo interno, o que nos permite realizar un deseño a medida e con melloras continuas. O gran reto foi obter un dato inicial, en tempo real, robusto e de calidade.
As nosas últimas melloras viran ao redor da implantación de algoritmos de IA, que nos permiten predicir fallos en todos os nosos sistemas e, por tanto, anticiparnos a calquera incidencia, evitando así que cheguen a producirse. Isto implica unha optimización nas nosas planificacións e unha maior eficiencia nas nosas operacións.
– Entre os problemas que afronta a xestión da auga en España figuran a actual escaseza do recurso hídrico e o envellecemento das infraestruturas. Como asume GESTAGUA este reto no caso de Galicia?
Lamentablemente, o cambio climático é máis que unha realidade e os episodios de seca son cada vez máis recorrentes. Concretamente en Galicia, nos últimos seis anos, xa padecemos dous episodios. Aquí cada vez chove peor, é dicir, de modo menos continuado no tempo e con maior número de episodios torrenciais.
Nese sentido, desde GESTAGUA colaboramos coas administracións competentes para elaborar os plans de seca e internamente traballamos en plans para a redución da auga non rexistrada. Todo o noso equipo, e creo que o sector en xeral, esperamos con gran ilusión os PERTE de dixitalización da auga, que seguro supoñerán un cambio de paradigma no sector. A previsión é que se adxudique en breve esta primeira convocatoria.
Como ben apunta, outro aspecto moi importante a ter en conta é a obsolescencia das infraestruturas, sobre as que practicamente ningunha administración local fai unha correcta xestión. Cada vez son máis antigas e non existen plans de renovación, nin a curto nin a medio prazo; a taxa de renovación é moi inferior ao 2 % anual recomendado.
Ademais, desde GESTAGUA preocúpanos que o modelo tarifario non contemple o custo de renovación de activos, tal e como esixe a Directiva Marco da Auga. Isto podería mitigarse coa renovación de concesións que actualmente están caducadas, xa que os novos concursos de concesión adoitan incluír plans de investimento para mellorar e actualizar as infraestruturas.
– A implicación cidadá ao redor do aforro da auga tamén xoga un papel importante, e máis en zonas como Galicia que tradicionalmente se caracterizou pola abundancia do recurso. Como podemos lograr avanzar en comportamentos responsables?
A suposta abundancia do recurso é unha percepción errónea; a maioría das captacións de auga en Galicia realízanse con recursos superficiais, que son moi sensibles a períodos curtos de escaseza de precipitacións. Aínda que é certo que en Galicia chove moito ao longo do ano comparado coa maior parte de España, non o fai de forma continua e, como dicía anteriormente, isto é un problema.
Ademais, temos que ser capaces de transmitir todo o traballo que hai detrás do xesto de abrir unha billa para beber auga de calidade e en cantidade, con todas as garantías hixiénico-sanitarias. Hai que explicar, porque pouca xente o sabe, que por 1.000 litros de auga da billa, con todas as garantías comentadas, pagamos practicamente igual que por 1 litro de auga embotellada.
Nese sentido, desde GESTAGUA promovemos campañas de sensibilización e educación ambiental para fomentar prácticas sostibles, como o uso de sistemas de rega eficientes, a reparación de posibles fugas nos fogares e a concienciación sobre a importancia de preservar os nosos ríos e ecosistemas acuáticos.
Como di o noso lema interno: “Dar á auga o valor que se merece”.
– Nas súas canles corporativas sinalan a gobernanza e a transparencia como piares esenciais do seu modelo de negocio. Que boas prácticas destacaría?
A proximidade diaria coa Administración Municipal é básica para conseguir a plena confianza e así coñecer perfectamente e de primeira man as necesidades de mellora que o servizo require. Nese sentido, podo dicir que en todos os nosos contratos temos un técnico responsable co seu equipo, unicamente adscrito ao seu servizo e non compartido con outros do seu ao redor, de maneira que a capacidade de resposta e o coñecemento sobre o ciclo integral da auga do seu municipio será moi superior, apoiado sempre tamén desde os nosos servizos centrais.
Ademais, poñemos ao dispor dos técnicos municipais e políticos o uso de ferramentas de xestión para o coñecemento total das súas instalacións. Penso que somos dos poucos (atreveríame a dicir que os únicos en Galicia) que dotamos aos nosos clientes dos medios necesarios para que poidan coñecer de primeira man o estado das súas redes, activos e/ou equipos en tempo real, así como noso desempeño diario, co que se fortalece a confianza e se transmite a transparencia que caracteriza á nosa empresa.
Utilizamos tecnoloxía propia (e aquí si somos os únicos en España), interconectada, que pon toda a información ao dispor dos nosos clientes para que a coñezan e comparen. É un exercicio de transparencia total que democratiza a xestión da auga a través da dixitalización.
Outro feito salientable é que no noso grupo dispoñemos dun código certificado de conduta compliance, que afecta a todos os niveis da nosa empresa e que garante a honestidade e transparencia das nosas actividades.
– GESTAGUA ten unha importante presenza en Galicia, con profesionais moi identificados cos obxectivos corporativos, e mesmo exporta talento galego a outras empresas do grupo. Que peso ten o factor humano e o propósito empresarial compartido á hora de competir no sector da xestión da auga?
Na miña opinión, o factor humano é o máis importante en todas as compañías. E nun sector como o noso, que se trata dun servizo 24/7, con elevados estándares de esixencia e no que nada pode fallar, a responsabilidade e o compromiso do persoal toman maior importancia, se cabe.
Para min continúa sendo unha alegría e un orgullo poder compartir cada día con este equipo de persoas tan comprometidas e con tal vocación de servizo. Comprobei que isto é algo que está no ADN da empresa e o primeiro valor que se transmite entre os compañeiros.
Na actualidade, en Galicia somos máis de 100 profesionais, en constante crecemento e que ao mesmo tempo é unha canteira dentro do propio grupo; de feito, como curiosidade, hei de dicir que boa parte da directiva de EMALSA está formada por persoal galego que se formou en Galicia.
En GESTAGUA estamos totalmente preparados para competir no mercado. A nosa máis que lexítima ambición empresarial exposta anteriormente é unha clara mostra da nosa intención á hora de participar en todas as licitacións que se esperan para os próximos anos. Isto, unido á nosa capacidade investidora, verase reflectido en grandes melloras en todos aqueles servizos cuxos contratos sexan renovados ou actualizados.
– Como entidade socia de Viratec, que tipo de proxectos cre que interesaría promover desde a agrupación industrial para impulsar a innovación e a colaboración público-privada no sector da auga?
Como entidade socia de Viratec, cremos que é importante promover proxectos que impulsen a innovación e a colaboración público-privada no sector da auga. Sería interesante promover iniciativas que fomenten o desenvolvemento de tecnoloxías avanzadas para a xestión eficiente da auga, como sistemas de monitoraxe en tempo real, solucións de tratamento e reutilización de augas residuais, e ferramentas de análises de datos para a toma de decisións baseada en evidencias.
Ademais, poderiamos explorar proxectos que promovan a dixitalización e automatización dos procesos de xestión da auga, optimizando a eficiencia e reducindo os custos operativos.
Por iso, a colaboración público-privada paréceme unha das mellores solucións, ao contar co grao de profesionalidade existente nas empresas privadas, debido fundamentalmente á especialización e á competencia, do que adoecen algúns dos servizos públicos municipais, principalmente por falta de masa crítica e especialización.